– Galibi olmayan kanlı savaş: İran- Irak savaşı
1 milyondan fazla insan öldü
Araştırmacı ve Muharrir Dr. Nurettin Musullu: “Bu savaş bir kurtuluş ya da vatanı savunma savaşı değildi”
Kutsal Savunma Müzesi Memleketler arası Bağlar Ünitesi Lideri Müçteba İbadi: “Saddam Hüseyin büyük devletlerin tahriki ile saldırdı”
Sekiz yıllık savaşın üzerinden 34 yıl geçti
TAHRAN – İran ile Irak içinde uzun senelera dayanan hudut ihtilafları, içişlerine müdahale ve İran’ın ihtilal ihracı tezleri ile başlayan ve 8 yıl süren savaşın sona ermesinin üzerinden 34 yıl geçti. Saddam Hüseyin önderliğindeki Irak ile Ayetullah Humeyni liderliğindeki İran’da savaşın tesirleri hala devam ediyor.
İran ile Irak içinde 1980 yılında başlayan ve 8 yıl süren galibi olmayan savaşın sona ermesinin üzerinden 34 yıl geçmesine karşın hafızlarda tazeliğini koruyor. Tarihe geçen İran-Irak savaşı çağdaş tarihin en kıymetli olayı olarak kabul ediliyor. İranlıların “Kutsal Savunma” halinde isimlendirdikleri 8 yıllık savaş, Irak’ın devrik önderi Saddam Hüseyin’in sonda yer alan ve Arapların yaşadığı İran’ın Huzistan eyaletinin iki kıymetli kenti Abadan ve Hürremşehr’e 22 Eylül 1980’de saldırmasıyla başladı. Saddam Hüseyin, İran ile hudut ihtilafını çözmek ve Humeyni liderliğindeki İran’ın İslam İhtilali ihracını engellemek için İran’a savaş açtı.
1 milyondan fazla insan öldü
İki ülke içinde başlayan savaşta bir milyonun üzerinde insan ömrünü kaybederken, savaş “galibi olmayan kanlı savaş” olarak tarihteki yerini aldı.
İran’da her yıl 21-28 Eylül tarihleri “Kutsal Savunma” haftası olarak anılıyor. İranlılar, Irak ile 8 yıl süren bu savaşı kutsal savunma haftasında askeri geçiş merasimleri ve gövde şovları ile hafızlarda tazeliyorlar. Başşehir Tahran’da bulunan “Kutsal Savunma müzesi” bilhassa savaşı görmemiş İranlı gençlere Irak ile başlayan savaşı göstermek ve savaşın tesirlerini hafızalarda canlı tutmayı amaçlıyor.
Irak ile 8 yıllık savaşın ganimetlerinin de sergilendiği müzede, Irak güçleri tarafınca başşehir Tahran’ın bombalanması, Abadan petrol rafinerisi ve Hürremşehr’e yönelik Irak’ın taarruzları ve Saddam’ın kimyasal silah kullanımı kararı ömrünü kaybeden sivillere ait tarihi evraklar ve görseller yer alıyor. Ayrıyeten müzede ABD’nin Irak’ı işgali ve devrik önder Saddam Hüseyin’in idam edildiği görsellerde sergileniyor.
“Saddam Hüseyin büyük devletlerin tahriki ile ülkemize saldırdı”
Kutsal Savunma Müzesi Memleketler arası Alakalar Ünitesi Lideri Müçteba İbadi, İran İslam İhtilalinin akabinde ülkenin askeri ve siyasi durumunun yeterli olmadığını ve öylesi bir ortamda Irak’ın İran’ı işgal ettiğini belirterek, “Orduda geniş bir tasfiye yapılmıştı. İran’da bulunan ABD’nin askeri müracaatları da ülkeden kovulmuştu. Irak’ın işgalinde ülkemizi savunma açısından güzel bir durumda değildik. Saddam Hüseyin büyük devletlerin tahriki ile ülkemize saldırdı. Biz de ülkemizi bu hücumdan korumak için savunmaya geçmek zorundaydık. Savaşı başlatan biz olmadık, yalnızca ülkemizin sonlarını işgale karşı savunduk. Bu niçinle savaşın ismi bizim açımızdan ‘Kutsal Savunma’ olarak anılıyor” dedi.
İran-Irak savaşının yakın tarihin en kıymetli olayı olduğunu kaydeden İbadi, savaşın İranlıları etkilediğini belirterek, “İran Dini Başkanı Ayetullah Hamaney’in de söz ettiği üzere bu savaşımız bir hazinedir. Biz, bu hazine üzerinden yıllar geçse de istifade edebiliriz. Kutsal Savunma müzesi de bu çerçevede tesis edildi” tabirlerini kullandı.
İran-Irak savaşına katılıp savaşta Irak güçlerine esir düşen ve gazi olan Dr. İsa Murad ise savaş deneyimine ait, “O senelerda ben üniversite öğrenciydim. İstekli olarak savaşa katıldım ve birfazlaca cephede askeri operasyonlara katıldım. Ülkenin batısında gerçekleştireceğimiz bir operasyona katılmıştım. O operasyon sırasında Irak güçlerine esir düştüm. Yaklaşık 2 yıl esaret altında kaldım. Hakikaten sıkıntı günlerdi” dedi.
Savaşın berbat olduğunu vurgulayan İsa Murad, “Evet görünüşte bu bir savaş ve savaş sahiden âlâ bir şey değil. Lakin İran’ın savaşma üzere bir niyeti yoktu. Lakin Iraklılar ülkemizi işgal etmiştiler ve ülke sonlarımızı savunma haricinde öteki bir seçeneğimiz yoktu” dedi.
“Ülkemizin güney kentleri bu savaştan daha epey etkilendi”
Tahran’da bulunan İran-Irak savaş müzesinin girişinde savaştan kalan askeri araçlar, tanklar, savaş uçakları ve Irak güçlerinden kazanılan ganimetler sergileniyor. İranlıların da ilgi gösterdiği savaş müzesinde gençler tanklar ve uçaksavarların üzerlerine çıkarak fotoğraflar çekiniyorlar. Irak ile 8 yıl süren savaşı deneyim etmemiş olan İranlı gençler savaş hakkındaki anılar ve ayrıntıları ailelerinden ve okullardan alıyorlar.
hemen çabucak 17 ve 19 yaşlarında olan Mitra ve Yelda Azami kardeşler, “Biz savaş periyodunda yoktuk. Lakin aile büyüklerimizden savaş devrine dair anılarını dinlerdik. Çok güç ve gerilimli bir periyot olduğunu anlatırlardı. Ülkemizin güney kentleri bu savaştan daha epeyce etkilendi. Hala da tesirleri o bölgelerde devam ediyor. Savaş yaşanmasaydı tahminen ülkemizin güney kentleri daha refah ve uygun bir durumda olabilirdi” sözlerini kullandılar.
Bir öbür İranlı genç Babak Bagheri ise savaş devrine ait epey bir bilgisi olmadığını belirterek, “Savaş periyodu hakkında pek bir bilgim yok. kimi vakit okullarda o periyoda dair bilgiler verilirdi. Ancak şunu kesin olarak söylemeliyim ki, savaş nitekim uygun bir şey değil. Şu an her ne kadar problemler olsa da ülkemizin güvenliği uygun bir durumda. ve bu biçimde kalmasını tercih ederim” dedi.
“Bu savaşın en çok bir yıl süreceğini düşünüyorduk”
Irak Kürt Bölgesel İdaresi Türkmen Milletvekili Azat Küreci ise savaşın başlangıcıyla ilgili yaşadıklarını anlatarak, “Sabah okula gittik bir baktık fakülte kapısı kapalı, birtakım arkadaşların savaşın başladığından haberleri vardı ve bize Irak – İran savaşının başladığını söylemiş olduler. Kısa bir süre daha sonra İran uçakları Musul’u bombaladı. Bir hafta kadar üniversitenin bir daha açılmasını bekledik. ondan sonrasında tatil ilan edildiği söylendi. 1-2 ay konutta oturduk. ondan sonrasında mesai bir daha başladı. Bu savaşın birkaç ay yahut en çok bir yıl süreceğini düşünüyorduk. Fakat ortadan 1 yıl geçti ve savaş durmadı. ondan sonrasında yavaş yavaş kimi şeyleri fark ettik. Birtakım arkadaşlarımız savaşta yakın akrabalarını kaybettiler ve kızlar siyah giymeye başladılar. daha sonrasında her şey değişmeye başladı. Üniversitedeki o sevinç o memnunluk kalmadı. Ancak ortadan 1 yıl geçtikten daha sonra beşerler bu ortama alışmaya başladı ve düğün yapıldı eskisi gibi” sözlerini kullandı.
“Bu savaş bir kurtuluş ya da vatanı savunma savaşı değildi”
Irak – İran savaşının 20. yüzyılda yaşanan 2. Dünya Savaşı’ndan daha uzun sürdüğünün altını çizen Araştırmacı ve Muharrir Dr. Nurettin Musullu bu savaşın daha hayli bir mezhep savaşı olduğunu söylemiş oldu. Musullu, “Irak-İran Savaşı 8 sene sürdü ve bu 8 yıl boyunca gerek Irak gerek de İran’da beşerler makûs günler yaşadı” tabirlerini kullandı. Musullu, “Bu savaş bir kurtuluş ya da vatanı savunma savaşı değildi. Daha epey bir mezhep savaşıydı” dedi.
Araştırmacı ve Muharrir Dr. Nurettin Musullu, Irak-İran Savaşının iki ülkeyi etkilediğini ve Irak’ın 2003’ten daha sonra maruz kaldığı krizlerin savaşın tesiri olduğunu lisana getirerek “Savaşın kararında masada oturup anlaşmak ve barışmak gerek. Lakin Irak-İran savaşı o denli bitmedi. Savaşın halka tesiri epeyce ağır oldu. Irak’ın iktisadını, siyasetini ve halkın psikolojisini etkiledi” açıklamasını yaptı.
Gazeteci Muharrir Nazım Saig ise, Irak-İran Savaşının iki ülke içindeki hudut uyuşmazlığından kaynaklandığını belirterek “Şattülarap hudutlarında sorunları vardı. Bu sıkıntılar hala çözülmedi ve hala devam ediyor. İran tarafı Fars Körfezi derken Irak ise Arap Körfezi diyor. İki ülke içindeki problemler büyümeye başladı. Hudutlarda vakit zaman çatışmalar yaşanıyordu. Bu, bir savaşın başlangıcıydı. ondan sonrasında Saddam idaresi İran ile 1975 yılında imzaladığı Cezayir Muahedesini iptal etti. Bunu kabul etmeyen İran ile savaş başladı” sözlerini kullandı.
Kaynak: İhlas Haber Ajansı / Aynur Sena Çabuk – Aktüel
1 milyondan fazla insan öldü
Araştırmacı ve Muharrir Dr. Nurettin Musullu: “Bu savaş bir kurtuluş ya da vatanı savunma savaşı değildi”
Kutsal Savunma Müzesi Memleketler arası Bağlar Ünitesi Lideri Müçteba İbadi: “Saddam Hüseyin büyük devletlerin tahriki ile saldırdı”
Sekiz yıllık savaşın üzerinden 34 yıl geçti
TAHRAN – İran ile Irak içinde uzun senelera dayanan hudut ihtilafları, içişlerine müdahale ve İran’ın ihtilal ihracı tezleri ile başlayan ve 8 yıl süren savaşın sona ermesinin üzerinden 34 yıl geçti. Saddam Hüseyin önderliğindeki Irak ile Ayetullah Humeyni liderliğindeki İran’da savaşın tesirleri hala devam ediyor.
İran ile Irak içinde 1980 yılında başlayan ve 8 yıl süren galibi olmayan savaşın sona ermesinin üzerinden 34 yıl geçmesine karşın hafızlarda tazeliğini koruyor. Tarihe geçen İran-Irak savaşı çağdaş tarihin en kıymetli olayı olarak kabul ediliyor. İranlıların “Kutsal Savunma” halinde isimlendirdikleri 8 yıllık savaş, Irak’ın devrik önderi Saddam Hüseyin’in sonda yer alan ve Arapların yaşadığı İran’ın Huzistan eyaletinin iki kıymetli kenti Abadan ve Hürremşehr’e 22 Eylül 1980’de saldırmasıyla başladı. Saddam Hüseyin, İran ile hudut ihtilafını çözmek ve Humeyni liderliğindeki İran’ın İslam İhtilali ihracını engellemek için İran’a savaş açtı.
1 milyondan fazla insan öldü
İki ülke içinde başlayan savaşta bir milyonun üzerinde insan ömrünü kaybederken, savaş “galibi olmayan kanlı savaş” olarak tarihteki yerini aldı.
İran’da her yıl 21-28 Eylül tarihleri “Kutsal Savunma” haftası olarak anılıyor. İranlılar, Irak ile 8 yıl süren bu savaşı kutsal savunma haftasında askeri geçiş merasimleri ve gövde şovları ile hafızlarda tazeliyorlar. Başşehir Tahran’da bulunan “Kutsal Savunma müzesi” bilhassa savaşı görmemiş İranlı gençlere Irak ile başlayan savaşı göstermek ve savaşın tesirlerini hafızalarda canlı tutmayı amaçlıyor.
Irak ile 8 yıllık savaşın ganimetlerinin de sergilendiği müzede, Irak güçleri tarafınca başşehir Tahran’ın bombalanması, Abadan petrol rafinerisi ve Hürremşehr’e yönelik Irak’ın taarruzları ve Saddam’ın kimyasal silah kullanımı kararı ömrünü kaybeden sivillere ait tarihi evraklar ve görseller yer alıyor. Ayrıyeten müzede ABD’nin Irak’ı işgali ve devrik önder Saddam Hüseyin’in idam edildiği görsellerde sergileniyor.
“Saddam Hüseyin büyük devletlerin tahriki ile ülkemize saldırdı”
Kutsal Savunma Müzesi Memleketler arası Alakalar Ünitesi Lideri Müçteba İbadi, İran İslam İhtilalinin akabinde ülkenin askeri ve siyasi durumunun yeterli olmadığını ve öylesi bir ortamda Irak’ın İran’ı işgal ettiğini belirterek, “Orduda geniş bir tasfiye yapılmıştı. İran’da bulunan ABD’nin askeri müracaatları da ülkeden kovulmuştu. Irak’ın işgalinde ülkemizi savunma açısından güzel bir durumda değildik. Saddam Hüseyin büyük devletlerin tahriki ile ülkemize saldırdı. Biz de ülkemizi bu hücumdan korumak için savunmaya geçmek zorundaydık. Savaşı başlatan biz olmadık, yalnızca ülkemizin sonlarını işgale karşı savunduk. Bu niçinle savaşın ismi bizim açımızdan ‘Kutsal Savunma’ olarak anılıyor” dedi.
İran-Irak savaşının yakın tarihin en kıymetli olayı olduğunu kaydeden İbadi, savaşın İranlıları etkilediğini belirterek, “İran Dini Başkanı Ayetullah Hamaney’in de söz ettiği üzere bu savaşımız bir hazinedir. Biz, bu hazine üzerinden yıllar geçse de istifade edebiliriz. Kutsal Savunma müzesi de bu çerçevede tesis edildi” tabirlerini kullandı.
İran-Irak savaşına katılıp savaşta Irak güçlerine esir düşen ve gazi olan Dr. İsa Murad ise savaş deneyimine ait, “O senelerda ben üniversite öğrenciydim. İstekli olarak savaşa katıldım ve birfazlaca cephede askeri operasyonlara katıldım. Ülkenin batısında gerçekleştireceğimiz bir operasyona katılmıştım. O operasyon sırasında Irak güçlerine esir düştüm. Yaklaşık 2 yıl esaret altında kaldım. Hakikaten sıkıntı günlerdi” dedi.
Savaşın berbat olduğunu vurgulayan İsa Murad, “Evet görünüşte bu bir savaş ve savaş sahiden âlâ bir şey değil. Lakin İran’ın savaşma üzere bir niyeti yoktu. Lakin Iraklılar ülkemizi işgal etmiştiler ve ülke sonlarımızı savunma haricinde öteki bir seçeneğimiz yoktu” dedi.
“Ülkemizin güney kentleri bu savaştan daha epey etkilendi”
Tahran’da bulunan İran-Irak savaş müzesinin girişinde savaştan kalan askeri araçlar, tanklar, savaş uçakları ve Irak güçlerinden kazanılan ganimetler sergileniyor. İranlıların da ilgi gösterdiği savaş müzesinde gençler tanklar ve uçaksavarların üzerlerine çıkarak fotoğraflar çekiniyorlar. Irak ile 8 yıl süren savaşı deneyim etmemiş olan İranlı gençler savaş hakkındaki anılar ve ayrıntıları ailelerinden ve okullardan alıyorlar.
hemen çabucak 17 ve 19 yaşlarında olan Mitra ve Yelda Azami kardeşler, “Biz savaş periyodunda yoktuk. Lakin aile büyüklerimizden savaş devrine dair anılarını dinlerdik. Çok güç ve gerilimli bir periyot olduğunu anlatırlardı. Ülkemizin güney kentleri bu savaştan daha epeyce etkilendi. Hala da tesirleri o bölgelerde devam ediyor. Savaş yaşanmasaydı tahminen ülkemizin güney kentleri daha refah ve uygun bir durumda olabilirdi” sözlerini kullandılar.
Bir öbür İranlı genç Babak Bagheri ise savaş devrine ait epey bir bilgisi olmadığını belirterek, “Savaş periyodu hakkında pek bir bilgim yok. kimi vakit okullarda o periyoda dair bilgiler verilirdi. Ancak şunu kesin olarak söylemeliyim ki, savaş nitekim uygun bir şey değil. Şu an her ne kadar problemler olsa da ülkemizin güvenliği uygun bir durumda. ve bu biçimde kalmasını tercih ederim” dedi.
“Bu savaşın en çok bir yıl süreceğini düşünüyorduk”
Irak Kürt Bölgesel İdaresi Türkmen Milletvekili Azat Küreci ise savaşın başlangıcıyla ilgili yaşadıklarını anlatarak, “Sabah okula gittik bir baktık fakülte kapısı kapalı, birtakım arkadaşların savaşın başladığından haberleri vardı ve bize Irak – İran savaşının başladığını söylemiş olduler. Kısa bir süre daha sonra İran uçakları Musul’u bombaladı. Bir hafta kadar üniversitenin bir daha açılmasını bekledik. ondan sonrasında tatil ilan edildiği söylendi. 1-2 ay konutta oturduk. ondan sonrasında mesai bir daha başladı. Bu savaşın birkaç ay yahut en çok bir yıl süreceğini düşünüyorduk. Fakat ortadan 1 yıl geçti ve savaş durmadı. ondan sonrasında yavaş yavaş kimi şeyleri fark ettik. Birtakım arkadaşlarımız savaşta yakın akrabalarını kaybettiler ve kızlar siyah giymeye başladılar. daha sonrasında her şey değişmeye başladı. Üniversitedeki o sevinç o memnunluk kalmadı. Ancak ortadan 1 yıl geçtikten daha sonra beşerler bu ortama alışmaya başladı ve düğün yapıldı eskisi gibi” sözlerini kullandı.
“Bu savaş bir kurtuluş ya da vatanı savunma savaşı değildi”
Irak – İran savaşının 20. yüzyılda yaşanan 2. Dünya Savaşı’ndan daha uzun sürdüğünün altını çizen Araştırmacı ve Muharrir Dr. Nurettin Musullu bu savaşın daha hayli bir mezhep savaşı olduğunu söylemiş oldu. Musullu, “Irak-İran Savaşı 8 sene sürdü ve bu 8 yıl boyunca gerek Irak gerek de İran’da beşerler makûs günler yaşadı” tabirlerini kullandı. Musullu, “Bu savaş bir kurtuluş ya da vatanı savunma savaşı değildi. Daha epey bir mezhep savaşıydı” dedi.
Araştırmacı ve Muharrir Dr. Nurettin Musullu, Irak-İran Savaşının iki ülkeyi etkilediğini ve Irak’ın 2003’ten daha sonra maruz kaldığı krizlerin savaşın tesiri olduğunu lisana getirerek “Savaşın kararında masada oturup anlaşmak ve barışmak gerek. Lakin Irak-İran savaşı o denli bitmedi. Savaşın halka tesiri epeyce ağır oldu. Irak’ın iktisadını, siyasetini ve halkın psikolojisini etkiledi” açıklamasını yaptı.
Gazeteci Muharrir Nazım Saig ise, Irak-İran Savaşının iki ülke içindeki hudut uyuşmazlığından kaynaklandığını belirterek “Şattülarap hudutlarında sorunları vardı. Bu sıkıntılar hala çözülmedi ve hala devam ediyor. İran tarafı Fars Körfezi derken Irak ise Arap Körfezi diyor. İki ülke içindeki problemler büyümeye başladı. Hudutlarda vakit zaman çatışmalar yaşanıyordu. Bu, bir savaşın başlangıcıydı. ondan sonrasında Saddam idaresi İran ile 1975 yılında imzaladığı Cezayir Muahedesini iptal etti. Bunu kabul etmeyen İran ile savaş başladı” sözlerini kullandı.
Kaynak: İhlas Haber Ajansı / Aynur Sena Çabuk – Aktüel