Divan kelimesi nereden gelir ?

Sena

New member
Divan Kelimesi Nereden Gelir?

Divan kelimesi, Türkçe'de çok çeşitli anlamlarla kullanılan ve kökeni tarihsel açıdan oldukça derin olan bir terimdir. Genellikle edebiyat, sanat ve yönetimle ilgili alanlarda yer alır. Bu yazıda, divan kelimesinin etimolojisini, tarihsel gelişimini ve farklı kullanım alanlarını inceleyeceğiz. Ayrıca, divan kelimesinin ortaya çıktığı coğrafyaların kültürel etkilerini ve bu terimin Türk kültüründeki yeri üzerinde duracağız.

Divan Kelimesinin Etimolojisi

Divan kelimesinin kökeni, Arapçaya dayanır. Arapçadaki "ديوان" (dîvân) kelimesi, başlangıçta "defter" veya "kayıt defteri" anlamına gelirken, zamanla çeşitli anlamlar kazanmıştır. Bu kelime, Farsçaya geçmiş ve aynı anlamda kullanılmaya devam etmiştir. Divan kelimesinin Arapça’daki ilk anlamı, bir tür resmi yazışmaların ve kayıtların tutulduğu bir defterdi. Osmanlı İmparatorluğu'nda ise divan, hükümetin ve yönetimin merkezi işleyişini anlatan bir terim haline gelmiştir.

Divan Kelimesinin Tarihsel Gelişimi

Divan kelimesi, ilk kez Arap ve Fars kültürlerinde kullanılmaya başlanmış, zamanla Osmanlı İmparatorluğu ve diğer İslam devletlerinde yaygınlık kazanmıştır. Osmanlı döneminde "Divan-ı Hümayun" adıyla bilinen yüksek yargı ve hükümet organı, bu kelimenin devletin yönetim yapısındaki önemli rolünü ortaya koymaktadır. Divan-ı Hümayun, padişahın başkanlığında, vezirlerin ve diğer önemli devlet adamlarının bulunduğu, kararların alındığı bir kuruldur. Bu anlamda, "divan" kelimesi bir tür yüksek idari otoriteyi veya danışma kurulunu ifade etmektedir.

Divan kelimesi ayrıca edebi anlamda da kullanılmaktadır. Osmanlı edebiyatında, "Divan edebiyatı" terimi, belirli bir dönemde ortaya çıkan şiir anlayışını ifade etmek için kullanılır. Bu dönemde şairler, Farsça ve Arapçadan alınan kelimelerle yazdıkları şiirlerinde klasik bir dil kullanmışlardır. Divan edebiyatının en önemli özelliklerinden biri, özgünlükten çok geleneksel kurallar ve biçimlerin izlenmesidir. Şairlerin eserlerini topladığı kitaplara ise "divan" denir.

Divan Kelimesinin Türk Kültüründeki Yeri

Osmanlı döneminde "divan" kelimesi, birincil olarak yönetimle ilgili bir kavram olarak kullanılmışken, zamanla edebi bir terim olarak da kabul edilmiştir. Türk kültüründe, özellikle divan edebiyatı önemli bir yer tutar. Divan edebiyatının en önemli temsilcileri arasında Fuzuli, Baki, Nedim gibi şairler bulunmaktadır. Divan şiiri, Türk şiirinin önemli bir geleneksel formunu oluşturmuş ve özellikle saray çevrelerinde önemli bir etki yaratmıştır.

Divan kelimesinin bir başka önemli anlamı da halk edebiyatıyla ilgilidir. Halk edebiyatında, divan kelimesi genellikle bir araya gelmiş insanların oluşturduğu toplulukları anlatmak için kullanılır. Bu tür topluluklar, halk şairlerinin bir araya gelip şiirlerini okudukları, sohbet ettikleri ve sanatlarını paylaştıkları ortamlardır. Böylece divan, sadece bir idari organ ya da edebi eser değil, aynı zamanda kültürel bir etkinlik alanını da tanımlayan bir kavram olmuştur.

Divan Kelimesinin Farklı Kullanım Alanları

Divan kelimesi, Osmanlı’dan günümüze çeşitli şekillerde kullanılmaya devam etmiştir. Bugün bile, divan kelimesi hem kültürel hem de sanatsal bir terim olarak varlığını sürdürmektedir.

1. Divan Edebiyatı: Türk edebiyatının klasik dönemini ifade eden bu terim, özellikle Osmanlı İmparatorluğu döneminde saray şairlerinin yazdığı şiirleri ifade eder. Divan şiirinde genellikle aşk, doğa, tasavvuf ve filozofik temalar işlenmiştir. Edebiyat dünyasında divan şiirine olan ilgi, günümüzde de devam etmektedir.

2. Divan-ı Hümayun: Osmanlı İmparatorluğu’nda en yüksek yönetim organlarından biri olan Divan-ı Hümayun, devletin iç işleyişinin düzenlendiği yerdir. Padişahın başkanlık ettiği bu kurulda, devletin önemli meseleleri görüşülüp kararlar alınmıştır.

3. Divan (Müzik ve Sahne Sanatları): Divan kelimesi, bazen müzik ya da tiyatro sanatlarında da kullanılmaktadır. Osmanlı saray müziği ve halk müziği içinde, divan tarzı şarkılar ve eserler bulunmaktadır.

4. Divan (Mobilya): Günümüzde divan, bir tür oturma düzenini ifade etmek için de kullanılır. Osmanlı İmparatorluğu döneminde, özellikle saraylarda ve zengin konaklarda kullanılan divanlar, uzun, alçak ve bazen yerden yüksek yataklı oturma mobilyalarıdır. Günümüzde, bu mobilya türü "divan" olarak adlandırılmaya devam etmektedir.

Divan Kelimesi İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular

1. Divan kelimesi hangi dillerden gelmektedir?

Divan kelimesi, Arapçadan türetilmiş olup, zamanla Farsçaya ve Türkçeye geçmiştir. Arapçadaki "dîvân" kelimesi, başlangıçta "defter" veya "kayıt" anlamına gelirken, çeşitli kültürlerde değişik anlamlar kazanmıştır.

2. Divan edebiyatı nedir?

Divan edebiyatı, Osmanlı İmparatorluğu döneminde ortaya çıkan ve Farsça ile Arapçadan etkilenmiş olan bir edebi akımdır. Şairler, bu dönemde geleneksel biçim ve kurallara bağlı kalarak şiirler yazmışlardır.

3. Divan-ı Hümayun nedir?

Divan-ı Hümayun, Osmanlı İmparatorluğu’nda padişahın başkanlık ettiği, devletin en yüksek idari organıdır. Burada, devletin önemli meseleleri görüşülüp kararlar alınmıştır.

4. Divan mobilyası nedir?

Divan, Osmanlı döneminde yaygın olarak kullanılan bir oturma düzenidir. Günümüzde de bu tür mobilyalar, uzun ve alçak oturma alanları olarak tanımlanır.

Sonuç

Divan kelimesi, tarih boyunca çok çeşitli anlamlar kazanmış ve farklı alanlarda kullanılmış bir terimdir. Osmanlı İmparatorluğu’ndaki idari organlardan, edebiyat dünyasına kadar geniş bir yelpazede karşımıza çıkmaktadır. Hem yönetimsel hem de kültürel anlamda önemli bir yer tutan bu kelime, Türk kültürünün bir parçası haline gelmiştir. Divan, sadece bir yönetim terimi değil, aynı zamanda edebi bir gelenek, bir kültürel etkinlik ve hatta bir mobilya türü olarak da kendine yer bulmuştur.