Kırgızistan’da yeni Petroglif alanı keşfedildi
Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü (TDAE) öğrencileri Ali Güler, Zeynep Kara Güler ve Gürcan Pirincçi Kırgızistan İlah dağlarında yürüttüklerin araştırmaları kararında yeni bir petroglif alanı keşfetti. Egeli gençlerin keşfi ile bir arada Saymalıtaş’tan daha sonra bölgedeki ikinci büyük petroglif alanının varlığı ortaya konuldu.
TDAE Türk Tarihi Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Osman Karatay, “Daha evvel Orta Asya’da diplomatik bakılırsavlerde bulunmuş Zafer Ersöz Bey’in önerisi ile enstitümüz tarih kısmından oluşturduğumuz arkeolog, filolog ve halkbilimciden oluşan grubumuz Kırgızistan’da yeni bir petroglif alanı keşfetti. İlah dağlarının ücra bir kesitinde bulunan sahanın daha evvel bilim dünyasında dikkat çekmediğini yaptığımız çalışmalar sonucunda gözlemledik. Bölgede yapılan başarılı geçen araştırma sürecinde takımımız, açık ve kapalı alanda sayısız kaya fotoğraflarının bulunduğu bir sahanın farkına vardı. Mağaralarda ve dışarıdaki kayalarda bulunan fotoğraflardan tespit edilebilenler kayda alındı ve değerli bir kısmı yerinde incelendi. Burası kozmik bir ehemmiyete sahip zira yeni taş periyodundan başlayarak binlerce yıl boyunca değişik insan toplulukları mağaraların ortasında ve haricinde oraya izlerini bırakmışlar. Hem kazıma, birebir vakitte oyma tekniği ile yapılan fotoğraflarda en ilkel çizimlerden Göktürk periyoduna kadar kalıntılar var” dedi.
Keşif süreci hakkın bilgi veren Ali Güler, “Bizim için kıymetli olan şuydu cetlerimiz Orta Asya’dan geldi bunu tarihî süreçte fazlaca net görüyoruz. Onların tarihi ile ilgili çalışmalar yapılıyor ancak bu epey kısıtlı. Aslında bizi orada, o bölgede araştırma yapmaya iten bu oldu. Osman hocamızın teşvikleri ve Zafer beyin takviyeleri ile oraya birinci seyahatimizi gerçekleştirdik. İlah dağlarının ücra bir kısmında bulunan saha ile ilgili bölge halkının bilgisi dahi yoktu. Bölge pek yüksek dağlık bir alanda ulaşımın neredeyse imkânsız dendiği bir noktada idi. Bizim teşviklerimiz ve sorgularımız sonucunda bölgeye ulaşmış olduk. Bölge ve alan araştırması mühletince rastlantısal olarak keşfettiğimiz bir alandı burası. Ağır araştırmalarımız sonucunda bölgenin büyük bir mağara alanından ve bunun yanında irili ufaklı kovukların duvarlarına resmedilmiş boyama ve kazıma tekniği kullanarak yapılan biroldukca olağan dışı petroglifin olduğunu fark ettik. Ayrıntılı incelemeler sonucunda farklı bölgelerde de keşifler yapmaya başladık. Fark ettik ki bölge farklı devirlere ayrılıyor. Hem kazıma, tıpkı vakitte oyma tekniği ile yapılan fotoğrafların çeşitli katmanlar oluşturduğu en ilkel çizimlerden başlayarak, kimilerinin Göktürk devrine kadar uzandığını gözlemledik. Bilhassa birtakım figürlerin direkt İskit devrine tarihlendirilen figürlerle birebir neredeyse benzediğini gördük. ötürüsıyla burada bir İskit devrini varlığından kelam etmek şu an için mümkün gözüküyor. Ayrıntılı tahliller yapıldıktan daha sonra tarihler net bir biçimde ortaya çıkacaktır” dedi.
“Bölgedeki petrogliflerde Türklerin izi var”
Ali Güler, “Ayrıca Göktürklerde hanedan tamgası olarak kullanılan dağ keçisi figürünün birebir birebirini burada bulunduğumuz tabir etmek isterim. Bunun sonucunda buranın Göktürk devrinde de ziyaret edildiğini düşünüyoruz. Yeni taş çağından başlayarak Göktürk devrine kadar devam eden bir müddetçte farklı topluluklar tarafınca buranın ziyaret edildiğini söylemek mümkün. Ayrıyeten yakınlarda bulunan buranın direkt Türklerle ilgili olduğunu söyleyebilmemiz açısından kıymetli bir işaret olan bölgeye yakın bir noktada balbal dediğimiz bilim lisanında ‘taşbaba’ olarak isimlendirilen bir heykele rastladık. Bu da bize direkt o devirde Türklerin uğrak yeri olduğunu gösteriyor. ötürüsıyla bu petrogiliflerin de Türkler tarafınca yapılmış olma ihtimalini bir daha balbal yardımıyla kuvvetlendirmiş oluyoruz. Bölgede petrogliflerin dışında savaş sahnesinden kutlama sahnelerine kadar değişik sahneler mevcut. Bu bölgenin özelliği ise Saymalı taşa gittiğinizde orada yalnızca kazıma ve oyma tekniği ile yapılan figürler mevcutken burada bununla birlikte boyama tekniği ile yapılan figürlerde mevcut yani burada her ikisini de bir ortada gorebiliyoruz. Bu manada bölge bir birincisi barındırıyor” dedi.
Gürcan Pirincçi ise, “Bu bölgedeki kaya fotoğraflarının bir özelliği de, bölgede birinci defa olmak üzere, kırmızı boya kullanıldığını görüyoruz. Bu bağlamda bölgeden karbon testi yaparak boyaların yaşını hesaplamak üzere numuneler getirdik. Detaylı incelemelerden daha sonra bu kaya fotoğraflarının bölgenin en eski sakinlerinin tarihine ışık tutacağı ve Orta Asya tarihinin erken devirlerini de aydınlatacağını düşünüyoruz. Bu süreçte bizlerden takviyesini esirgemeyen başta Prof. Dr. Osman Karatay hocamıza, Zafer Ersöz’e ve sponsorlarımızdan Yakup Beyefendi ve Aslan Bey’e bize verdiği maddi ve manevi dayanaklar için epey teşekkür ediyorum” dedi.
“Keşfettiğimiz alan bir inanç merkezi olabilir”
Batı Göktürk kağanlığının merkezi olan ve Göktürklerin Akdağ olarak adlandığı bölgeye yakın bir yerde bulunmadığını tabir eden Zeynep Güler ise, “Bu bölgenin yaylak ve yerleşimlerden uzak oluşu sebebiyle bir merkezden çok kutsal alan olarak kullanıldığı düşünüyoruz. Göktürklerin Altaylar bölgesinde bulunan Atalar Mağarası’na atfettikleri kutsallığın İlah dağları bölgesinde de buradaki mağaraya atfedildiğine dair işaretler bu bölgenin bir inanç merkezi, bir sunak alanı olduğu kanısını de kuvvetlendiriyor. Ayrıyeten, kelam konusu sahanın çabucak yakınında olmasa da, yakın etrafındaki bölgede kurgan gibisi yapılara da rastladık. Eski periyotlarda Atalar Mağarası ve kurganların hayat alanlarından uzak yerlerde bulunmasına dikkat ediliyordu. Mağara duvarlarındaki fotoğrafların içeriğinde de, birtakım sahnelerin kutsal bir alanla ilişkilendirilebilecek özellikte olduğunu düşünüyoruz” dedi.
Petroglif Nedir?
Bir petroglif, bir kaya sanatı biçimi olarak, bir kaya yüzeyinin bir kısmını kazarak, oyarak yahut aşındırarak oluşturulan bir imajdır.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü (TDAE) öğrencileri Ali Güler, Zeynep Kara Güler ve Gürcan Pirincçi Kırgızistan İlah dağlarında yürüttüklerin araştırmaları kararında yeni bir petroglif alanı keşfetti. Egeli gençlerin keşfi ile bir arada Saymalıtaş’tan daha sonra bölgedeki ikinci büyük petroglif alanının varlığı ortaya konuldu.
TDAE Türk Tarihi Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Osman Karatay, “Daha evvel Orta Asya’da diplomatik bakılırsavlerde bulunmuş Zafer Ersöz Bey’in önerisi ile enstitümüz tarih kısmından oluşturduğumuz arkeolog, filolog ve halkbilimciden oluşan grubumuz Kırgızistan’da yeni bir petroglif alanı keşfetti. İlah dağlarının ücra bir kesitinde bulunan sahanın daha evvel bilim dünyasında dikkat çekmediğini yaptığımız çalışmalar sonucunda gözlemledik. Bölgede yapılan başarılı geçen araştırma sürecinde takımımız, açık ve kapalı alanda sayısız kaya fotoğraflarının bulunduğu bir sahanın farkına vardı. Mağaralarda ve dışarıdaki kayalarda bulunan fotoğraflardan tespit edilebilenler kayda alındı ve değerli bir kısmı yerinde incelendi. Burası kozmik bir ehemmiyete sahip zira yeni taş periyodundan başlayarak binlerce yıl boyunca değişik insan toplulukları mağaraların ortasında ve haricinde oraya izlerini bırakmışlar. Hem kazıma, birebir vakitte oyma tekniği ile yapılan fotoğraflarda en ilkel çizimlerden Göktürk periyoduna kadar kalıntılar var” dedi.
Keşif süreci hakkın bilgi veren Ali Güler, “Bizim için kıymetli olan şuydu cetlerimiz Orta Asya’dan geldi bunu tarihî süreçte fazlaca net görüyoruz. Onların tarihi ile ilgili çalışmalar yapılıyor ancak bu epey kısıtlı. Aslında bizi orada, o bölgede araştırma yapmaya iten bu oldu. Osman hocamızın teşvikleri ve Zafer beyin takviyeleri ile oraya birinci seyahatimizi gerçekleştirdik. İlah dağlarının ücra bir kısmında bulunan saha ile ilgili bölge halkının bilgisi dahi yoktu. Bölge pek yüksek dağlık bir alanda ulaşımın neredeyse imkânsız dendiği bir noktada idi. Bizim teşviklerimiz ve sorgularımız sonucunda bölgeye ulaşmış olduk. Bölge ve alan araştırması mühletince rastlantısal olarak keşfettiğimiz bir alandı burası. Ağır araştırmalarımız sonucunda bölgenin büyük bir mağara alanından ve bunun yanında irili ufaklı kovukların duvarlarına resmedilmiş boyama ve kazıma tekniği kullanarak yapılan biroldukca olağan dışı petroglifin olduğunu fark ettik. Ayrıntılı incelemeler sonucunda farklı bölgelerde de keşifler yapmaya başladık. Fark ettik ki bölge farklı devirlere ayrılıyor. Hem kazıma, tıpkı vakitte oyma tekniği ile yapılan fotoğrafların çeşitli katmanlar oluşturduğu en ilkel çizimlerden başlayarak, kimilerinin Göktürk devrine kadar uzandığını gözlemledik. Bilhassa birtakım figürlerin direkt İskit devrine tarihlendirilen figürlerle birebir neredeyse benzediğini gördük. ötürüsıyla burada bir İskit devrini varlığından kelam etmek şu an için mümkün gözüküyor. Ayrıntılı tahliller yapıldıktan daha sonra tarihler net bir biçimde ortaya çıkacaktır” dedi.
“Bölgedeki petrogliflerde Türklerin izi var”
Ali Güler, “Ayrıca Göktürklerde hanedan tamgası olarak kullanılan dağ keçisi figürünün birebir birebirini burada bulunduğumuz tabir etmek isterim. Bunun sonucunda buranın Göktürk devrinde de ziyaret edildiğini düşünüyoruz. Yeni taş çağından başlayarak Göktürk devrine kadar devam eden bir müddetçte farklı topluluklar tarafınca buranın ziyaret edildiğini söylemek mümkün. Ayrıyeten yakınlarda bulunan buranın direkt Türklerle ilgili olduğunu söyleyebilmemiz açısından kıymetli bir işaret olan bölgeye yakın bir noktada balbal dediğimiz bilim lisanında ‘taşbaba’ olarak isimlendirilen bir heykele rastladık. Bu da bize direkt o devirde Türklerin uğrak yeri olduğunu gösteriyor. ötürüsıyla bu petrogiliflerin de Türkler tarafınca yapılmış olma ihtimalini bir daha balbal yardımıyla kuvvetlendirmiş oluyoruz. Bölgede petrogliflerin dışında savaş sahnesinden kutlama sahnelerine kadar değişik sahneler mevcut. Bu bölgenin özelliği ise Saymalı taşa gittiğinizde orada yalnızca kazıma ve oyma tekniği ile yapılan figürler mevcutken burada bununla birlikte boyama tekniği ile yapılan figürlerde mevcut yani burada her ikisini de bir ortada gorebiliyoruz. Bu manada bölge bir birincisi barındırıyor” dedi.
Gürcan Pirincçi ise, “Bu bölgedeki kaya fotoğraflarının bir özelliği de, bölgede birinci defa olmak üzere, kırmızı boya kullanıldığını görüyoruz. Bu bağlamda bölgeden karbon testi yaparak boyaların yaşını hesaplamak üzere numuneler getirdik. Detaylı incelemelerden daha sonra bu kaya fotoğraflarının bölgenin en eski sakinlerinin tarihine ışık tutacağı ve Orta Asya tarihinin erken devirlerini de aydınlatacağını düşünüyoruz. Bu süreçte bizlerden takviyesini esirgemeyen başta Prof. Dr. Osman Karatay hocamıza, Zafer Ersöz’e ve sponsorlarımızdan Yakup Beyefendi ve Aslan Bey’e bize verdiği maddi ve manevi dayanaklar için epey teşekkür ediyorum” dedi.
“Keşfettiğimiz alan bir inanç merkezi olabilir”
Batı Göktürk kağanlığının merkezi olan ve Göktürklerin Akdağ olarak adlandığı bölgeye yakın bir yerde bulunmadığını tabir eden Zeynep Güler ise, “Bu bölgenin yaylak ve yerleşimlerden uzak oluşu sebebiyle bir merkezden çok kutsal alan olarak kullanıldığı düşünüyoruz. Göktürklerin Altaylar bölgesinde bulunan Atalar Mağarası’na atfettikleri kutsallığın İlah dağları bölgesinde de buradaki mağaraya atfedildiğine dair işaretler bu bölgenin bir inanç merkezi, bir sunak alanı olduğu kanısını de kuvvetlendiriyor. Ayrıyeten, kelam konusu sahanın çabucak yakınında olmasa da, yakın etrafındaki bölgede kurgan gibisi yapılara da rastladık. Eski periyotlarda Atalar Mağarası ve kurganların hayat alanlarından uzak yerlerde bulunmasına dikkat ediliyordu. Mağara duvarlarındaki fotoğrafların içeriğinde de, birtakım sahnelerin kutsal bir alanla ilişkilendirilebilecek özellikte olduğunu düşünüyoruz” dedi.
Petroglif Nedir?
Bir petroglif, bir kaya sanatı biçimi olarak, bir kaya yüzeyinin bir kısmını kazarak, oyarak yahut aşındırarak oluşturulan bir imajdır.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı