EGE’DEN ÖTEGEZEGENLERE “GAYE”Lİ BAKIŞ
Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Kısmı Astrofizik Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Memnun Yıldız’ın “Gaz Devlerden Karasallara Gezegenlerin Yapısı ve Evrimi(GAYE)” başlıklı projesi TÜBİTAK “1001-Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı” kapsamında desteklenmeye hak kazandı. Proje kapsamında örnek gezegenler seçilerek içyapı modelleri geliştirilecek ve kimyasal bileşimleri belirlenecek.
Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, Prof. Dr. Yıldız’ı makamında ağırlayarak tebrik etti. Rektör Prof. Dr. Budak, “Gezegen bilimi ile ilgili olarak son senelerda yapılan çalışmalarla kıymetli bilgilere ulaşılıyor. Üniversitemiz bilim insanları da bu doğrultuda nitelikli araştırmalar yürütüyorlar. Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Kısmından öğretim üyemiz Prof. Dr. Keyifli Yıldız’ın geliştirdiği proje de TÜBİTAK tarafınca desteklemeye uygun bulundu. Hocamızı çalışmalarından dolayı tebrik ediyor, muvaffakiyetler diliyorum” dedi.
Proje hakkında bilgi veren Prof. Dr. Keyifli Yıldız, “Gezegen bilimi son 25 yılda harikulade gelişme gösterdi. ESA’nın CoRoT, NASA’nın TESS ve Kepler uzay nazaranvleri ile yer konuşlu bakılırsavlerin sağladığı bilgiler yardımıyla, katılaşan ötegezegen sayısı 5 bin 190’ı aştı. Bunların yaklaşık 600’ünün kütlesi ve yarıçapı müşahedelerden belirlenmiş durumda. Bu datalar gezegenlerin yapısını, oluşumunu ve evrimini anlamamız açısından hazine niteliğindedir. ‘Gaz Devlerden Karasallara Gezegenlerin Yapısı ve Evrimi’ projemiz kapsamında örnek gezegenler seçilerek içyapı modelleri geliştirilecek ve kimyasal bileşimleri belirlenecek. Elde edilecek sonuçların, yaşama elverişli gezegenler de dâhil gezegenlerin oluştuğu disk sürecini ve oluştuktan daha sonraki buharlaşma süreçlerini daha uygun anlamamızı sağlamasını amaçlıyoruz” dedi.
Ötegezegenler hakkında da bilgi veren Prof. Dr. Yıldız, “Ötegezegenler üç kümede toplanabilir. Bir yanda fazlaca geniş bir ve nazarance dar bir yarıçap aralığında yer alan gaz devler, öbür uçta ise karasal gezegenler. Ortada ise özellikleri fazlaca değişkenlik gösteren Neptün altı ve üstü gezegenler. Gezegen yarıçapı üzerinde birfazlaca faktör tesirlidir. Kimi gezegenler barınak yıldızlarına o kadar yakın ki yüzeyleri bile kavruluyor. Gaz devlerin en büyükleri en epey aydınlatılanlardır. Jüpiter ise Güneş’e fazlaca uzak olduğu için buzdan bir yüzeye sahip ve kütlesine göre daha küçük hacme ve yarıçapa sahiptir. Yakın olan gaz gezegenler, gelgit tesirine de maruz kalıp daha da ısıtılır ve şişer. Bu tesirlerin yanı sıra gezegenlerin kimyasal bileşimleri de yarıçapları üzerinde çok tesirlidir. Bir tarafta taş ve demirden oluşan yer gibisi karasal gezegenler, öteki tarafta ise bol bol yavaşça hidrojen ve helyum elementlerinden oluşmuş gaz devler. Gezegenlerin yapıları ve oluşum süreçleri birbirinden epeyce farklı. Gaz devler gezegen sisteminin yuvası olan diskte bulunan gazlar kaybolmadan oluşarak bünyesine hidrojen ve helyumu da katarken, karasal gezegenler disk gazı kaybedince oluştuğundan temel olarak ağır elementlerden oluşmaktadır” dedi.
“Uzayda canlılar tahminen de sandığımızdan daha yaygın”
Yaşama elverişli kaideleri olan öteki gezegenler bulunduğunu söyleyen Prof. Dr. Yıldız, “Keşfedilen karasal gezegenlerden 58’inde fizikî şartların yaşama elverişli olduğu kestirim edilmektedir. Bu gezegenler içinde bize en yakın yıldız Yakın Erboğa’nın barındırdığı ötegezegen de var. Uzayda canlılar tahminen de sandığımızdan daha yaygın. Gezegen içyapıları küçük ve büyük ölçekte fizik bilgimizin sınandığı ve geliştirildiği alanlardır. Çağdaş sistem ve araçlarla her üç gezegen kümesi için içyapı modelleri yaparak gezegenlerin yapısını belirleyen etkenlerin detaylı araştırılması gerekiyor” diye konuştu.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Kısmı Astrofizik Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Memnun Yıldız’ın “Gaz Devlerden Karasallara Gezegenlerin Yapısı ve Evrimi(GAYE)” başlıklı projesi TÜBİTAK “1001-Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı” kapsamında desteklenmeye hak kazandı. Proje kapsamında örnek gezegenler seçilerek içyapı modelleri geliştirilecek ve kimyasal bileşimleri belirlenecek.
Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, Prof. Dr. Yıldız’ı makamında ağırlayarak tebrik etti. Rektör Prof. Dr. Budak, “Gezegen bilimi ile ilgili olarak son senelerda yapılan çalışmalarla kıymetli bilgilere ulaşılıyor. Üniversitemiz bilim insanları da bu doğrultuda nitelikli araştırmalar yürütüyorlar. Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Kısmından öğretim üyemiz Prof. Dr. Keyifli Yıldız’ın geliştirdiği proje de TÜBİTAK tarafınca desteklemeye uygun bulundu. Hocamızı çalışmalarından dolayı tebrik ediyor, muvaffakiyetler diliyorum” dedi.
Proje hakkında bilgi veren Prof. Dr. Keyifli Yıldız, “Gezegen bilimi son 25 yılda harikulade gelişme gösterdi. ESA’nın CoRoT, NASA’nın TESS ve Kepler uzay nazaranvleri ile yer konuşlu bakılırsavlerin sağladığı bilgiler yardımıyla, katılaşan ötegezegen sayısı 5 bin 190’ı aştı. Bunların yaklaşık 600’ünün kütlesi ve yarıçapı müşahedelerden belirlenmiş durumda. Bu datalar gezegenlerin yapısını, oluşumunu ve evrimini anlamamız açısından hazine niteliğindedir. ‘Gaz Devlerden Karasallara Gezegenlerin Yapısı ve Evrimi’ projemiz kapsamında örnek gezegenler seçilerek içyapı modelleri geliştirilecek ve kimyasal bileşimleri belirlenecek. Elde edilecek sonuçların, yaşama elverişli gezegenler de dâhil gezegenlerin oluştuğu disk sürecini ve oluştuktan daha sonraki buharlaşma süreçlerini daha uygun anlamamızı sağlamasını amaçlıyoruz” dedi.
Ötegezegenler hakkında da bilgi veren Prof. Dr. Yıldız, “Ötegezegenler üç kümede toplanabilir. Bir yanda fazlaca geniş bir ve nazarance dar bir yarıçap aralığında yer alan gaz devler, öbür uçta ise karasal gezegenler. Ortada ise özellikleri fazlaca değişkenlik gösteren Neptün altı ve üstü gezegenler. Gezegen yarıçapı üzerinde birfazlaca faktör tesirlidir. Kimi gezegenler barınak yıldızlarına o kadar yakın ki yüzeyleri bile kavruluyor. Gaz devlerin en büyükleri en epey aydınlatılanlardır. Jüpiter ise Güneş’e fazlaca uzak olduğu için buzdan bir yüzeye sahip ve kütlesine göre daha küçük hacme ve yarıçapa sahiptir. Yakın olan gaz gezegenler, gelgit tesirine de maruz kalıp daha da ısıtılır ve şişer. Bu tesirlerin yanı sıra gezegenlerin kimyasal bileşimleri de yarıçapları üzerinde çok tesirlidir. Bir tarafta taş ve demirden oluşan yer gibisi karasal gezegenler, öteki tarafta ise bol bol yavaşça hidrojen ve helyum elementlerinden oluşmuş gaz devler. Gezegenlerin yapıları ve oluşum süreçleri birbirinden epeyce farklı. Gaz devler gezegen sisteminin yuvası olan diskte bulunan gazlar kaybolmadan oluşarak bünyesine hidrojen ve helyumu da katarken, karasal gezegenler disk gazı kaybedince oluştuğundan temel olarak ağır elementlerden oluşmaktadır” dedi.
“Uzayda canlılar tahminen de sandığımızdan daha yaygın”
Yaşama elverişli kaideleri olan öteki gezegenler bulunduğunu söyleyen Prof. Dr. Yıldız, “Keşfedilen karasal gezegenlerden 58’inde fizikî şartların yaşama elverişli olduğu kestirim edilmektedir. Bu gezegenler içinde bize en yakın yıldız Yakın Erboğa’nın barındırdığı ötegezegen de var. Uzayda canlılar tahminen de sandığımızdan daha yaygın. Gezegen içyapıları küçük ve büyük ölçekte fizik bilgimizin sınandığı ve geliştirildiği alanlardır. Çağdaş sistem ve araçlarla her üç gezegen kümesi için içyapı modelleri yaparak gezegenlerin yapısını belirleyen etkenlerin detaylı araştırılması gerekiyor” diye konuştu.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı