Filistinlilerin Beyta’da yasa dışı yerleşim ünitesi tehdidine karşı uğraşı sürüyor (2)

Musa

New member
İşgal altındaki Batı Şeria’nın kuzeyinde yer alan Beyta beldesinde yaşayan Filistinliler, Mayıs 2021’den bu yana yalnızca memleketler arası alanda değil İsrail nezdinde de yasa dışı kabul edilen ve birkaç haftada kurulmuş olan “Evyatar” yerleşim yeri tehdidinin ortadan kaldırılması için uğraş ediyor.

Batı Şeria’da Filistin idaresinin denetimi altındaki A bölgesinden çıkınca, kısa bir müddetde İsrail ordusunun denetimindeki C bölgesine ulaşılıyor. Memleketler arası hukuka ters biçimde oluşturulan Batı Şeria’daki yasa dışı Yahudi yerleşim üniteleri de bu alandaki vadilerin ucunda genelde zirvelerde yer alıyor. Batı Şeria’da bu bölgede dolaşan birinin etrafta değişen altyapı, yükselen çitler, artan güvenlik önlemleri ve silahlarıyla nöbet tutan askerler niçiniyle yerleşim ünitelerine yaklaşıldığını fark etmesi kaçınılmaz oluyor.

Batı Şeria’nın en büyük kenti Nablus’a gerçek ilerlerken yüksek zirveye konseyi Beyta beldesinin yakınlarında biri küçük çaplı olmak üzere 40 yerleşim ünitesi bulunuyor. Bu yerleşim ünitelerinde, vakit zaman Filistinlilere ve mülklerine saldıran yaklaşık 40 bin Yahudi yaşıyor.

İsrail, Batı Şeria’daki Yahudi yerleşim ünitelerinde ikamet edenler için özel yollar inşa ediyor, çoğunluğu silahlı bu şahısları “koruma” mazeretiyle binlerce askeri de bölgede tutuyor.

Batı Şeria’da adeta mantar üzere her köşeden yükselen bu yapılar, Filistin kentleri, beldeleri hatta köyleri içindeki irtibatın giderek kopmasına ve Filistin nüfusunun yaşadığı yerlerin “yerleşimlerle birbirinden ayrılmış ekip adalara dönüşmesine” niye oluyor.

Birkaç hafta ortasında yeni bir yerleşim yeri

Beyta beldesi sakinlerinin, Yahudi yerleşimciler ve İsrail ordusuyla toprakları için verdiği uğraşta son perde Mayıs 2021’de başladı.

Museviler, etraftaki bir yerleşim yerinin önündeki durakta bir yerleşimcinin vurularak öldürülmesini mazeret ederek bu dorukta İsrail ordusunun muhafazası altında birkaç hafta ortasında İsrail nezdinde de yasa dışı sayılan bir yerleşim “karakolu” kurdu.

Yahudi yerleşimcilerin, genelde İsrail ordusu muhafazasıyla kurduğu “karakol” yerleşimleri, “karavan, konteyner, prefabrik” gibisi yapılardan oluşuyor. Yerleşimciler, Filistinli sanatkarların yapıtlarında sembol olarak kullandığı zeytin ağaçlarıyla sarılı bu zirvedeki yasa dışı yerleşim yerine “Evyatar” ismini verdi. İsrail ordusu da “burayı muhafaza altına alma” sebebi öne sürülerek yerleşimcilere katıldı.

Sivil direnişte, İsrail ordusu Mayıs 2021’den bu yana 10 Filistinliyi öldürdü

Geçiminin kıymetli bir kısmını zeytin ağaçlarından kazanan Beyta beldesi sakinleri, yerleşim yerine karşı çıktı ve sivil direniş sergiledi. Beyta’da Mayıs 2021’den bu yana düzenlenen protestolarda ikisi reşit olmayan genç toplamda 10 Filistinli, İsrail ordusunun ateş açması kararı ömrünü kaybetti. Şovlar sırasında, en az 20’si gerçek mermiyle olmak üzere 100’den çok Filistinli, İsrail ordusunun müdahalesinde yaralandı. Şovlara katılan onlarca Filistinli de İsrail ordusu tarafınca gözaltına alındı.

İşgal altındaki Doğu Kudüs’te yer alan Pir Cerrah Mahallesi’nde Yahudi yerleşimcilerin Filistinlileri meskenlerinden zorla çıkarmaya çalışmasıyla başlayan olaylar, İsrail ordusunun Gazze’ye 10 günlük yıkıcı bir hücumuyla sonuçlandı.

ABD’nin “Evyatar” hakkında, “İsrail hukukuna nazaran dahi yasa dışı sayıldığı” tarafındaki sert açıklamasının doğurduğu baskıyla İsrail geri adım attı.

İsrail bayrağı ve “Döneceğiz” yazan metal bir Davud Yıldızı diktiler

İsrail ordusu, Beyta beldesinin doruğundaki 53 aile ve kendilerine aktivist diyen epeyce sayıda Yahudi yerleşimciyi 35 gün daha sonra alanı terk etmeye ikna etti. Yerleşimciler, alanı terk etmedilk evvel bu zirveye geniş bir İsrail bayrağı ve yanına da “Döneceğiz” yazan metal bir Davud Yıldızı dikti.

Batı Şeria’nın ortasındaki C bölgesinde kendisine bağlı bir sivil idare, vali pozisyonundaki bölge kumandanları ve yargı sistemiyle adeta bir hükümete benzeyen İsrail ordusunun, Yahudi yerleşimcilerle yaptığı muahede kararında yerleşimcilerin bu noktaya koyduğu yapılar kaldırılmadı ve yerinde kaldı.

İsrail ordusunun, Beyta beldesinin karşısında yer alan Sabih zirvesinde kurulan “Evyatar” yerleşim yerindeki nöbeti devam ediyor. İsrail askerlerinin, protestolarda yaşanan olayları münasebet göstererek, Beyta’da Filistinlilerin zeytin ağaçlarına ulaşmak için kullandığı yolları buldozerlerle bozduğu göze çarpıyor.

“Daha hayli Evyatar olacak”

Evyatar’ı terk ettikleri devirde Jerusalem Post gazetesine konuşan Yahudi yerleşimci Amichai Ben-David, “Tepeyi terk ettik lakin kalbimiz orada kaldı. Tüm ulusun kalbi konutlar, ağaçlar, bahçeler, yollar bekleyen Evyatar’ın topluluğuyla. Allah’ın sayesinde devlet nezdinde ve yasal olarak döneceğiz. Evyatar yerleşim yeri, ulusun toprağa aşkının ispatı. Aşk ve azimle, Allah’ın sayesinde daha fazlaca Evyatar olacak.” sözlerini kullanmıştı.

İsrail basındaki haberlere göre, İsrail ordusunun Batı Şeria’daki “İçişleri Bakanlığı” üzere hareket eden orduya bağlı “sivil yönetiminin”, “Evyatar” yerleşim yerinin, yakınlardaki bir yerleşim yerine bağlanması ya da yeni bir alan olarak inşa edilmesi için yasal statü tanınmasını görüşeceği aktarıldı ancak sonuç çıkmadı.

Başsavcıdan nazaranve veda öncesi tartışmalı karar

Filistinliler, Yahudi yerleşimcilerin burayı terk etmesine karşın Sabih zirvesindeki “Evyatar” yerleşim yerindeki yapıların yerinde kalmasına reaksiyon gösterdi ve bunların kaldırılmasında ısrarcı oldu. Lakin, bu talepleri karşılık bulmadı ve İsrail ordusu burada nöbet tutmaya devam etti.

İsrail basınındaki haberlere göre, 2016-2022 senelerında Başsavcılık misyonunu yürüten Avichai Mendleblit, ocak ayı sonunda vazifesinin bitmesine günler kala, Beyta’nın karşısındaki Evyatar yerleşim yerine yasal statü tanıdı. Fakat Başsavcının sonucu, sonuncu nitelik taşımıyor ve Savunma Bakanlığı ile hükümetin onayı gerekiyor.

Basındaki haberlere göre, bahsin hassasiyeti ve ABD’nin itirazı niçiniyle, İsrail hükümetinin yasa dışı Evyatar yerleşim yerine “hukuki statü tanımaya” yanaşmayacağı tabir ediliyor.

Batı Şeria’da Filistinlilerin işlediği tarım yerlerinin benzeri örneklerle yerleşimcilerin eline geçtiğini tekraren bakılırsan Beyta sakinleri, zirvedeki yapıların kaldırılmasındaki ısrarını sürdürüyor.

“İsrail’in, toprağın kimliğini değiştirmeye hakkı yok”

Beyta Beldesi Belediye Lider Yardımcısı Musa Hamayil, Evyatar yerleşim yerinin karşısındaki dorukta AA muhabirine yaptığı açıklamada, belde halkının topraklarına ait tapularının bulunduğunu ve “İsrail Başbakanı dahil kimsenin yerlerinde hak tez edemeyeceğini” söylemiş oldu.

Buradaki yapılar kaldırılana kadar belde halkı olarak direnişlerine devam edeceklerini vurgulayan Hamayil, “Burası bir devlet toprağı değil, bu topraklar milletlerarası toplum nezdinde de işgal altında, İsrail’in bu toprağın kimliğini değiştirmeye hakkı yok.” dedi.

Hamayil, Sabih zirvesine bir yerleşim yeri inşa edilirse, ağır Filistinli nüfusuna sahip Nablus, Cenin üzere kuzeydeki kentlerin Batı Şeria’nın merkezi ile coğrafik ilişkisinin koparılacağına dikkati çekti.

Belediye Lider Yardımcısı, Yahudi yerleşimcilerin ve İsrail ordusunun yüksek pozisyonu niçiniyle 1988’de de bir daha doğu yakasından Beyta’ya girmeye çalışmasıyla beldenin öyküsünün başladığını belirterek, belde halkının bu teşebbüsü engellemeyi başardığını aktardı.

bu vakitteki çatışmalarda, bir yerleşimci ve 5 Filistinli gencin öldüğünü, 25 konutun de yıkıldığını anlatan Hamayil, Beyta etrafında o tarihten bugüne emsal biçimde beş başka teşebbüse karşı direniş gerçekleştirdiklerini ve “bölge halkı olarak ağır bedeller ödediklerini” söylemiş oldu.

“Biz işgale gitmedik, onlar bize geldi”

Evyatar yerleşim yerinin yakınındaki zeytin ağaçlarının sahibi Hudeyfe Beytavi (37), “Yahudi yerleşimciler burayı ele geçirmeye çalışırken kenarda oturup izlemeyeceğini” vurguladı.

İsrail ordusunun cep telefonuna “arazisine gidemeyeceği” istikametinde ileti gönderdiğine dikkat çeken Beytavi, “Bizler işgale gitmedik, onlar bize geldi. Biz olduğumuz yerde bir tehdit oluşturmadık, tam aksi oldu. Onlar geldi, topraklarımızı aldı ve çocuklarımızı öldürdü.” dedi.

Dünyadaki öteki çiftçilerle kendisinin yaşadıkları içindeki farkı Beytavi, “Dünyanın dört bir yanında hareket özgürlüğü vardır. Kendisine ilişkin toprak modülü olan her insan, buraya ulaşabilir, burada hak sahibidir, üzerine inşa edebilir, istediği üzere eker, biçer. Artık ben burada toprağıma gidemiyorum.” tabirleriyle anlattı.

“Toprağına o an ulaşmasak isterse neler yaşayacağı” sorusuna ise Beytavi, şu cevabı verdi:

“Toprağıma gidersem öldürülme ihtimalim var, keskin nişancı, İsrail ordusu tarafınca vurulabilirim. Yerleşimciler, kanunlara tabi değil silahları var ve her an ateş açabilirler. İsrail ordusu, buraya denetim noktası kurup beni engelleyebilir. Cumartesi günü, İsrail tarafında (Şabat) tatil olduğu için ağaçlarımıza varabiliyoruz. Ancak bunun haricinde sıkıntı. İsrail askerleri inip sorar ‘Ne yapıyorsun burada?’ diye ben de ‘Toprağıma geldim’ derim. Dünyanın dört bir yanından, Avrupa, Amerika, Fransa, Kanada, Afrika, Asya’dan onlar benim işlediğim toprağıma gelebiliyor. Ben niçin gidemiyorum?”

Beytalı çiftçilerin bu yaz hasat için zeytin ağaçlarına gittiğinde onlarca ağacı yanmış olarak bulduklarına dikkati çeken Beytavi, “Ben bu toprağı satmadım, satmam, ölürsem oğullarıma kalacak ve onlar da burayı işleyecek. İsrail ordusu, 1990’da buradan gittiğinde ben babamla ağaçlarımıza ulaştım. Toprağı işledik, alın terimizi akıttık.” diye konuştu.

“Yerleşim yerindeki karavanlar kaldırılsın”

Bölgedeki şovların ağır olduğu bir devirde Zekeriya Hamayel’in yerleşim noktasına yaklaştığı sırada İsrail askerleri tarafınca vurulduğunu aktaran Beytavi, “Zekeriya’yı niye vurdular? Yerleşim yerine 300-400 metre kadar yakınken, elinde taş var diye mi? Hayır onu kasıtlı olarak öldürdüler. Onun kanı benim toprağımı suluyor. Bu benim için erdemdir.” dedi.

Beytavi, siyaseti, basını ve sivil tüm direniş formlarını kullanmaya devam edeceklerini vurgulayarak, “İsrail ordusu kalsın, yerleşim yerindeki karavanları kaldırılsın, burayı benim için inançlı hale getirsinler, ben de meskenime dönebilirim. İşte bu biçimde toprağını işlemek için buraya gelirim.” diye konuştu.


AA / Hisham K. K. Abu Shaqra – Yeni

Batı Şeria, İsrail, Yahudi, Mayıs, Aktüel, Haberler