Göze Almak Bir Deyim Mi ?

Kaan

New member
\Göze Almak Bir Deyim Mi?\

Dil, insanları bir araya getiren ve kültürleri, düşünceleri, duyguları aktarabilen bir araçtır. Her dilin kendine özgü deyimleri ve ifadeleri vardır. Bu deyimler, anlamlarının yanı sıra toplumların tarihini, yaşam biçimlerini ve değerlerini de yansıtır. Türkçede de birçok deyim yer alır ve bu deyimlerin bazıları zamanla günlük konuşmalara yerleşmiş, doğal bir dil kullanımı halini almıştır. Bu deyimlerden biri de "göze almak"tır. Peki, "göze almak" gerçekten bir deyim mi? İşte bu yazıda, "göze almak" ifadesinin dilimizdeki yerini ve anlamını irdeleyeceğiz.

\Göze Almak Nedir?\

"Gol attı, hep risk aldı ama göze aldı ve başardı." Bu tür cümleler, "göze almak" ifadesinin sıkça kullanıldığı örneklerden yalnızca birkaçıdır. Göze almak, bir şeyin olma ihtimaline rağmen o riski üstlenmek, cesaret göstermek anlamına gelir. Başka bir deyişle, "göze almak" demek, bir sonucu göze almak, karşınıza çıkabilecek olumsuzlukları ya da zorlukları kabul etmek ve buna rağmen bir eyleme geçmek demektir.

Türkçede "göze almak" deyimi, risk almak, cesurca bir adım atmak anlamında sıkça kullanılmaktadır. Deyim olarak kabul edilip edilmediği sorusu, dilbilimcilerin bu tür ifadeleri kategorize etme çalışmalarıyla ilgilidir.

\Göze Almak Bir Deyim Mi?\

Dilimizde yerleşik hale gelmiş birçok ifade, başlangıçta halk arasında yaygın olarak kullanılan kelimeler ve deyimlerden oluşur. Bu da "göze almak" ifadesi için de geçerlidir. "Göze almak" deyimi de halk arasında sıklıkla kullanılan, anlamı günlük dilde net bir şekilde anlaşılabilen bir ifadedir. Bu nedenle, Türkçede "göze almak", deyim olarak kabul edilebilir. Ancak bazı dilbilimciler, deyimlerin anlamının tamamen değiştirilmiş olmasını ve kelimelerin sözcük anlamlarıyla bağdaşmayan bir şekilde kullanılmasını şart koşar. Bu durumda, "göze almak" deyimi, anlamını bir ölçüde kaybetmediği için daha çok bir "söz kalıbı" olarak kabul edilebilir.

Bir deyimin, kelime anlamı ve kullanılan bağlam dışında anlam taşıması gerekir. "Göze almak" ise, kelimelerinin birebir anlamını yitirmeden de kullanılabilen bir ifadedir. Bu da onun deyim olarak kabul edilmesini zorlaştıran bir unsurdur.

\Göze Almak Nerelerde Kullanılır?\

"Risk almayı göze almak", "cesaret gösterip bir şey yapmak" gibi anlamlar taşıyan bu deyim, hemen her alanda kullanılabilir. Özellikle iş dünyasında, sporun her dalında, hatta bireysel yaşamda kararlar alınırken "göze almak" bir strateji ya da bir cesaret göstergesi olarak yerini bulur.

Örnekler:

- "Büyük bir yatırım yapmayı göze aldım ve kazandım."

- "Bu projeyi göze aldım ama başarıya ulaşacağımızı biliyorum."

- "Hayatını değiştirip yurtdışına gitmek gerçekten göze alınacak bir şeydi."

Bu örneklerden de anlaşılacağı gibi, "göze almak" deyimi çoğunlukla bir kararı, riskin farkında olarak almak ve bu kararı cesaretle hayata geçirmek anlamında kullanılır.

\Göze Almak ve Risk İlişkisi\

"Göze almak" deyiminin sıkça kullanıldığı durumlardan biri de riskli eylemlerdir. Bu bağlamda, "göze almak" ile "risk almak" birbirine yakın anlamlar taşır. Ancak aralarındaki fark, "göze almak" ifadesinin daha çok duygusal bir karar ve cesaretle ilişkilendirilmesidir. Birine, bir risk durumunda karşılaşılan tehlikenin ya da olumsuzlukların farkında olarak, buna rağmen o adımı atmak anlamında kullanılır.

Örneğin, yüksek risk taşıyan bir iş fırsatı için "göze almak" deyimi, bir yatırımcının kazanç elde edebilmek için büyük bir riski kabul etmesi anlamına gelir. Bu, fiziksel ya da manevi tehlikelerle de olabilir. Aynı şekilde, dağcılık gibi ekstrem sporlarla ilgilenenlerin, tehlikeli zirveye tırmanmayı "göze alması" da yine bu deyimin kullanımına örnek gösterilebilir.

\Göze Almak ve Cesaret Arasındaki Bağlantı\

"Risk almak" ya da "tehlikeye girmek" her zaman cesaret gerektirir. Ancak bu cesaret, sadece fiziksel değil, aynı zamanda psikolojik bir olgudur. "Göze almak" deyimi, cesareti sadece bedensel bir güce dayandırmaz; aynı zamanda, kişinin psikolojik ve duygusal gücünü de ifade eder. Başarısızlık ihtimalini bile bile, kişinin yapması gereken şeyi yapma kararlılığıdır.

Birçok birey, bilinçli olarak bir eylemi ya da durumu "göze alır" çünkü bu, cesaretin bir göstergesidir. Her zaman başarılı olunamayacağı bir ortamda bile, "göze almak", en önemli adımdır. Dolayısıyla bu deyim, bir kişiliğin cesaretini ve kararlılığını simgeler.

\Göze Almak İle Bağlantılı Olan Diğer Deyimler\

Türkçede "göze almak" deyimine benzer birçok deyim vardır. Bu deyimler de cesaret ve risk temalıdır. Bunlar, aynı zamanda toplumda bir cesaret kodu oluşturur. İşte bu tür deyimlere örnekler:

1. Göz var nizam var: Bir şeyin gözle görülüp, dikkatli düşünülerek yapılması gerektiğini vurgular.

2. Göz yummak: Bir durumu bilerek, göz ardı etmek veya tepkisiz kalmak.

3. Göz var izan var: Duygusal ya da ruhsal anlamda bir şeyi doğru algılayabilme kapasitesine sahip olma durumu.

Bu deyimler, "göze almak" ile benzer bir anlam taşımasalar da cesaret, dikkat ve karar verme gibi ortak temaları işler.

\Sonuç: Göze Almak ve Türk Dilinde Yeri\

"Göze almak" deyimi, dilde yaygın olarak kullanılan ve anlamını net bir şekilde taşıyan bir ifadedir. Hem günlük hayatta hem de çeşitli profesyonel alanlarda risk almayı ve cesurca bir adım atmayı ifade eder. Her ne kadar bazı dilbilimciler deyimlerin kelimelerinin anlamlarını kaybetmiş ifadeler olduğunu savunsa da, "göze almak" deyimi halk arasında bu işlevini ve anlamını tam olarak yerine getirmektedir. Bu da onu deyim statüsüne yükseltir. Kişinin cesaretini, kararını ve riskini ifade eden bu deyim, Türk dilindeki önemli ifadelerdendir.